Meer dan 150 verloskundigen, gynaecologen, verpleegkundigen namen deel aan het tweede Nationaal Obstetrisch Congres in Paramaribo, Suriname van 11 tot 13 april 2019. Tijdens dit congres werden drie landelijke richtlijnen over ernstige infectie
(sepsis), sikkelcelziekte tijdens zwangerschap en postnatale zorg aangenomen.

Daarnaast zijn oude richtlijnen geëvalueerd en werd er gezamenlijk getraind op het verlenen van verloskundige zorg in acute situaties.
Verloskundige zorgverleners van alle niveaus werkzaam in de ziekenhuizen, de Regionale Gezondheidsdienst (RGD) en de Medische Zending (MZ) namen deel aan het congres.

Daarnaast waren vertegenwoordigers van het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg (BOG), het Ministerie van Volksgezondheid en ziekenhuisbestuurders aanwezig. Het congres werd georganiseerd door de commissie moedersterfte Suriname (MaMs), PAHO, de
vakgroep van gynaecologie en de Surinaamse organisatie van verloskundigen.

Onderzoek naar moedersterfte

De moedersterfte in Suriname is hoger dan in andere landen in de regio. Onderzoek dat mede-initiatiefnemers gynaecoloog Lachmi Kodan en arts-assistent Kim Verschueren presenteerden tijdens het congres laat dit zien. Hieruit bleek dat de voornaamste oorzaken
van moedersterfte en ernstige ziekte tijdens de zwangerschap, bevalling of kraamperiode de afgelopen jaren bestond uit ernstig bloedverlies (fluxus), hoge bloeddruk in de zwangerschap en ernstige infectie (sepsis). Meer dan de helft (63%) van de sterfte vond plaats na de bevalling. Om de aantallen van sterfte en ernstige ziekte te verlagen is het belangrijk om de kwaliteit van zorg te verbeteren, onder anderen het trainen van zorgverleners en het opstellen van nationale richtlijnen. Daarnaast is het essentieel om eerdere situaties van sterfte of ernstige ziekte te evalueren (audits), om ervan te leren en mogelijke toekomstige complicaties te kunnen voorkomen. Echter, de cijfers laten ook zien dat er een probleem is in de toegankelijkheid van de zorg: vrouwen met een lage(re) sociaal-economische status lopen een aanzienlijk hoger risico op complicaties en sterfte tijdens hun zwangerschap. Dit
suggereert dat het verbeteren van de zorg niet genoeg is, en een sterke aanbeveling van het congres was dan ook om deze toegankelijkheid van zorg te verbeteren.

Door zorg van de moeder te verbeteren, wordt ook de zorg voor de baby’s verbeterd. Gynaecoloog Gieta Bhikha-Kori en geneeskunde student Zita Prüst presenteerde tijdens het congres het onderzoek naar alle overleden kinderen voor of tijdens de bevalling, in het jaar
2017. Ook hier bleek het aantal in Suriname relatief hoog in vergelijking met omliggende landen (13.7 per 1000 per 1000 bevallingen). Het aantal doodgeboren kinderen varieerde sterk per etnische groep, en kwam veel vaker voor onder Creolen en Marrons. Ook vrouwen die gemiddeld al veel kinderen hadden, hadden een hoger risico. Daarnaast bleek ook hier de toegankelijkheid van zorg voor vrouwen een probleem.

Drie nieuwe richtlijnen

Drie nieuwe concept-richtlijnen over sepsis, sikkelcelziekte in de zwangerschap en postnatale zorg zijn tijdens het congres besproken door assistent-artsen Rubinah Paidin en Raëz Paidin, gynaecoloog in opleiding Sarah Samijadi en verloskundige Leonie GotschinOverman. Deze concept-richtlijnen zijn ontwikkeld opgezet in samenwerking met vele zorgverleners, nationale en internationale experts. Op basis van feedback van de  congresdeelnemers worden de richtlijnen verder ontwikkeld en deze zullen daarna verspreid worden onder alle ziekenhuizen en zorgverleners in Suriname. De richtlijnen zullen daarnaast online worden gepubliceerd op: http://www.verloskundesuriname.org/

Trainen om de juiste zorg te bieden in acute verloskundige situaties
Fernando Rigters, gynaecoloog in opleiding, introduceerde tijdens het congres de nieuwe ‘acute situatie kaarten’ en de ‘early warning score’ systematiek om snel een ernstige situatie in te schatten. Dit werd gevolgd door een zeven aantal ‘hands-on’ workshops over de meest voorkomende acute situaties in de verloskundige zorg, gegeven door Surinaamse en Nederlandse trainers (Basic Life Support (BLS), sepsis, eclampsie, fluxus, schouderdystocie, stuitbevallingen & navelstrengprolaps, postnatale zorg, en CTG & neonatal life support (NLS)).

Van aanbevelingen tot actie

Het congres werd afgesloten door de congresvoorzitter Prof. Gerard Essed, Drs. Lachmi Kodan, en Drs Lily Olmtak, waarbij de volgende aanbevelingen werden geformuleerd:

•  Ter preventie van maternale mortaliteit en ernstige morbiditeit wordt aanbevolen:
  • Verbeteren van de toegang tot verloskundige zorg voor alle vrouwen in Suriname.
  • Verbeteren van klinische ziekenhuiszorg door de implementatie van richtlijnen, inclusief borgen dat ‘emergency boxes’ aanwezig zijn met al het materiaal dat nodig is in een spoedsituatie.
  • Regelmatig training van ernstige spoedsituaties, inclusief het trainen van de trainers door middel van een train-the-trainer cursus.
  • Integreren van de trainingen over spoedsituaties in de verloskunde opleiding.
  • Voortzetten van de maternale audits, en deze duurzaam inbedden in de verloskundige zorg in nauwe samenwerking met de overheid.
  • Evaluatie landelijke richtlijn hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap
• Ter preventie van doodgeboortes (intra-uterine vruchtdood, IUVD) en vroege babysterfte (neonatale sterfte) wordt aanbevolen:
  • Goede en complete registratie van IUVDs en neonatale sterfte in ziekenhuizen.
  • Starten van een perinatale audit cyclus zodat sub-standard care factoren worden geïdentificeerd en kwaliteit van zorg verbeterd kan worden.
  • Ontwikkelen van een landelijke richtlijn over diagnostiek bij een IUVD, foetale monitoring en intrauterine groeiretentie.
  • Opzetten van een landelijke Neonatal Life Support (NLS) train-de-trainer cursus, en daarna de NSL training aanbieden in ziekenhuizen en binnen de verloskunde opleiding.

Organiserend committee

Het congres werd georganiserd door Lachmi Kodan, Kim Verschueren, Rubinah Paidin, Raëz Paidin, Lizet Boerstra, Marjorie Vredeberg, Amien Daparoe en Anneke Naarden Meer informatie: http://www.verloskundesuriname.org/

Commissie moedersterfte Suriname (MaMs)

In november 2015 is de Commissie Maternal Mortality Suriname (MaMs) officieel geïnstalleerd door het Ministerie van Volksgezondheid. Het team bestaat uit gynaecologen, verloskundige, internist, arts van het BOG en Ministerie – en afhankelijk van de casuïstiek – een cardioloog, neuroloog of intensivist. Allen doen zij dit vrijwillig, met als doel een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de maternale gezondheidszorg in Suriname.

In nauwe samenwerking met Bureau Openbare Gezondheidsdienst (BOG) is zij verantwoordelijk voor het verzamelen van gegevens met betrekking tot maternale sterfte. Moedersterfgevallen worden gerapporteerd aan één van de organen, daarnaast wordt er actief naar sterftegevallen gezocht. Er worden samenvattingen gemaakt en verbale autopsies gedaan met familieleden en betrokken artsen. Naast de rapportage van de resultaten en aanbevelingen, geeft de commissie vervolg aan zijn aanbevelingen middels het organiseren van educatieve evenementen en het ontwikkelen van richtlijnen.

WKZ geboortecentrum, Julius Centrum (UMCU Utrecht) & Suriname

De promotietrajecten ‘Moedersterfte in Suriname’ van Drs. Lachmi Kodan (Gynaecoloog Academisch Ziekenhuis Paramaribo) en ‘Maternale Morbiditeit’ van Kim Verschueren (artsassistent) onder supervisie van Prof. Dr. Kitty Bloemenkamp (Afdeling  erloskunde, WKZ geboortecentrum, divisie Vrouw en Baby, UMCU, werden in 2016 versterkt door samenwerking met het Julius Centrum, UMCU. De promovendi worden nu begeleid door Dr. Marcus Rijken, Dr. Joyce Browne en Prof. Kitty Bloemenkamp.

Meer informatie:

www.globalhealth.eu

Pers en media contactpersoon: Lachmi Kodan (lachmikodan@yahoo.com) en Kim Verschueren (kim.sxm@gmail.com)